Oorlogsherinneringen van Rense Piso
Rense had nog wat beleefd dat hij nooit zou vergeten, zo schreef hij: Het was in de herfst van 1944, het was toen zoo dat elk probeerde wat extra te krijgen, want wat eten en drinken betrof langs de gewone weg, had iedereen te weinig. Ik had namelijk een zwager (Klaas Bakker) die boer was op een boerderij tussen Gaastmeer en Workum op het dak stond de naam Oost Indië, dit was ongeveer een half uur lopen vanaf Klein Gaastmeer door het weiland. Ik had namelijk een schaap bij hem in de weide, dat zou geslacht worden, wat slager Terpstra van Gaastmeer voor mij zou doen. Dus ging ik naar mijn zwager om daar over te praten. Toen ik echter de keuken binnen stapte zaten er drie Engelse vliegeniers bij de tafel met een geheime zender uit te zenden of te ontvangen. Ik overrompelde hen volkomen, maar was zelf nog veel meer overstuur. Eén sprong ogenblikkelijk op en greep me vast en draaide mij om en zette mij een revolver inde rug. Ik denk dat ik verder niks mocht zien. Hij duwde mij naar de schuur, en ik dacht dit is het einde. Op het zelfde ogenblik kwam mijn zwager in de schuur van buitenaf. En die schreeuwde direct het is O.K en zwaaide met zijn armen, en overtuigde hem dat het goed volk was. Ik wist niet dat hij die vliegeniers in huis had, de kinderen, 4 stuks, waren in school, en hij mijn zwager, weduwnaar, was alleen thuis en verwachte daar achter in het land niemand natuurlijk. Dit waren de piloten en bemanning van een vliegtuig dat neergeschoten was boven het IJsselmeer. Ze zijn maanden in Gaastmeer geweest, op verschillende adressen. Mathijs Westra regelde dat, ze zijn ook weken bij Louw Wilschut in Gaastmeer geweest. R.Piso
Herinneringen aan de oorlog in1944
Een paar jaar geleden mocht ik van een bekende nu reeds hoogbejaarde Hegemer zijn herinneringen aan de oorlog die hij had opgeschreven lezen. Boven dit verhaal staat: Huiszoeking
Op een avond in de oorlog waren mijn zuster en mijn persoon alleen thuis, wat zelden gebeurde. Onze ouders waren op familiebezoek. Een broer was gesnapt op de Lemster nachtboot naar Amsterdam en de jongere broers waren bij de buurlui. Wij zaten elk bij een carbidlampje, mijn zuster zat te handwerken en mijn persoon was aan het boekhouden en geld na tellen. Radio en telefoon waren er niet in die tijd, het waren in die tijd lange avonden, bezoekjes afleggen en vroeg naar bed. Wij hadden de gewoonte om nooit een deur op slot te doen, dat was ook moeilijk met een groot gezin en een zaak. Plotseling ging de kamerdeur open en verschenen er twee heren, de één kwam met een gericht pistool op mij af. Ik schrok me rot en mijn zuster gilde al even. De tweede man griste het geld van tafel, meteen griste ik het terug. Dat is van mijn vader daar moet u van afblijven zei ik. Hij liet het mij houden, wat ik niet had verwacht. Ik vertrouwde die mannen niet, want kort geleden daar voor was Hansie Zijlstra koelbloedig dood geschoten om zijn geld en dat kon mij ook gebeuren. Daarna zei één van de mannen; ‘Wij zijn van de ondergrondse en komen twee nieuwe fietsen halen die hier aanwezig zijn, die moeten wij gebruiken.’ ‘Ik weet van geen nieuwe fiets’ zei ik terwijl ik wel beter wist. Onze fietsen staan in het hok, daar mogen jullie wel kijken. Daar is geen nieuwe fiets bij” zei ik. ‘Als jij niet weet waar de fietsen zijn dan zoeken wij de fietsen.’ zei één van de mannen. De heren hadden alleen een knijpkatje bij zich dat niet veel licht gaf, dus het was moeilijk zoeken. Op de zolder van de bakkerij was een klein gedeelte afgeschermd voor de onderduikers waar ook de fietsen stonden. Gelukkig zagen de heren dit over de kop door het beetje licht van hun knijpkatje. Nogmaals dwongen zij mij te zeggen waar de fietsen waren door de revolver tegen mijn hoofd te drukken, maar ik gaf geen krimp. Na een uur zoeken verdwenen de heren onverrichter zake. Voor ons was dit een hele opluchting. Altijd hebben we ons afgevraagd of deze mannen wel echt van de ondergrondse waren of bandieten. Bij de ondergrondse afdeling Heeg was van deze actie niets bekend. We hebben nadien s ’avonds de deuren wel op slot gedaan. Overal leert men van. Ik was in die tijd 11 jaar, en ik vond het heel interessant om 70 jaar later nog te lezen wat er in die oorlog in Heeg gebeurde. F.K.