Georgië een reis door de tijd (2)

7 februari 2020

in Verhalen

We dalen weer af naar de lagere regionen en bij de stad Mtskheta wordt de bus ingeruild voor een met meer power, omdat we bergopwaarts bijna zelf moesten duwen. We rijden over de E60, hier 4 baans, op een steenworp afstand langs de grens met Zuid-Osetië in westelijke richting naar de stad Gori. Door een inval in 2008 door Saakasjvili om de deelstaat Zuid-Osetië weer onder gezag van Tbilisi te krijgen, raakt hij in oorlog met Rusland, en is de grens nu hermetisch gesloten. Tussen de weg en de grens ligt een gebied met nieuw gebouwde huisjes voor Georgiërs gevlucht uit Zuid-Osetië.

Vlakbij Gori bezoeken we de meer dan 3000 jaar oude grotnederzetting Uplistsikhe op de hellingen boven de Metkvari rivier, in de 5de eeuw een belangrijk handelscentrum op de Zijderoute. Ondanks erosie en aardbevingen zijn er nog resten van een troonzaal, een Romeins theater en wijnkelders te zien, en is een tempel uit de 10de eeuw nog steeds intact. Onder de brandende zon zwoegen wij ons in het zweet over de gladde rotspartijen waarop hagedissen lekker liggen te zonnen.

In Gori bezoeken we het Stalinmuseum, een gids, het gezicht strak in de plooi, leidt ons door het museum. Of ze Stalin wel of niet vereert, laat ze niet blijken. Op het terrein staat een replica van Stalins geboortehuisje en zijn privétreinstel. Binnen worden alleen zijn weldaden getoond, maar sinds kort wordt op een bord bij de ingang ook op zijn wandaden gewezen.  Op het Stalinplein stond tot 2010 een metershoog standbeeld van hem. Op dit plein is in 2008 in de 5-daagse oorlog de Nederlandse cameraman Stan Storimans door een Russich bombardement om het leven gekomen.

We vervolgen onze reis over de drukke 2-baans weg (E60, wordt met hulp van Chinezen 4 baans gemaakt) naar Kutaisi, waar auto’s inhalen waar het niet mag, en is het slalommen tussen koeien en varkens die hier op de weg lopen. Elke keer als we langs een kerk rijden, slaat onze chauffeur een kruis. Links en rechts rijden we voorbij aan verlaten fabrieken uit de Sovjet periode.

Kutaisi is de vroegere hoofdstad, onder Saakasjvili is het Georgische parlement van Tbilisi naar hier verhuisd, gevestigd in een bijna geheel uit glas bestaand gebouw (transparante politiek…) Dit in schril contrast met troosteloze Sovjetflats aan de overkant van de straat. De binnenstad heeft ook een metamorfose ondergaan met moderne eetgelegenheden en winkels, de parlementariers moeten wel over voorzieningen op niveau kunnen beschikken…

Vlakbij Kutaisi ligt het Gelati-klooster en de Gelati-academie (12de eeuw), waar koning David de Bouwer (belangrijkste koning van Georgië) veel geleerden – vaak monniken – oude teksten liet bestuderen en vertalen. Binnen het complex ligt ook de Kathedraal van de Maagd met prachtige fresco’s en Byzantijnse mozaïeken. Het complex ligt weer hoog op een berg, waarom al die kerken en kloosters zo hoog liggen… is het voor bescherming tegen aanvallende bendes of voor een beter contact met daarboven…?

David de Bouwer ligt hier onder een van de toegangspoorten begraven, hij wilde dat veel Georgiërs over hem heen liepen als teken van trots en eer jegens z’n vaderland. In een van de toegangspoorten staat een levend lammetje vastgebonden, het is me duidelijk dat het dier geofferd zal worden…We rijden via een prachtige route langs de Engoeri rivier en de grens met Abchazië  weer naar hogere sferen, Svanetië, een afgelegen bergregio met veel toppen boven de 4000m. Kenmerkend in dit gebied zijn de hoge stenen verdedigingstorens, de oudste stammend uit de 9de eeuw. In Mestia blijkt ons hotel overboekt, we worden met taxi’s via smalle straatjes naar een hotel in aanbouw gebracht, de douche werkt en er staat een bed, wat wil je nog meer… Voor het diner krijgen we o.a. soep met grote klompen schapenvlees… geen wonder als je in een regio zit van een bergvolk van geiten- en schapenhoeders met eigen taal en tradities.

We maken een tocht per 4WD’s over een onverharde weg vol gaten en modderpoelen en door stofwolken naar het dorpje Oesjgoeli, gelegen op 2200m. het hoogst gelegen bewoonde dorp van Europa. Het lijkt wel alsof we in de middeleeuwen beland zijn. Van hieruit rijden we verder om de berg Sjchara 5201m te aanschouwen, maar een wolkenband ontneemt ons dit genoegen. Terug in Oesjgoeli wandel ik door de onverharde straatjes tussen varkens en biggetjes, en zie op een huis museum en guesthouse staan. Over gestapelde rotsblokken klim ik naar de deur die open staat en roep een paar keer, er komt niemand, maar hoor ik wel een stem. Ik ga naar binnen en wordt welkom geheten door een vrouw. Krijg een rondleiding door het huis met kleurrijke slaapvertrekken die er netjes uitzien. Van een tafel met een stapel kranten pakt ze een met de foto van Obama en steekt een heel verhaal af, ik kom er niet achter of hij hier ook geweest is. Als ik naar buiten wil trekt ze me een kamer in waar haar man zit tussen opgezette dieren en wapens en weet ik wat allemaal. Hij prutst aan een panduri een Georgisch snaar instrument. En dan schiet me het liedje ‘Pandur’ te binnen dat we zongen bij het Willekoar. Ik zing een paar woorden en hij pikt het op en speelt en zingt het hele liedje.

Weer bergafwaarts naar Mestia is het een ware race tussen de verschillende 4WD’s onderling. Ik zit naast de chauffeur en zeg hem dat het wel wat slower mag, hij stoort zich er niet aan en wijst me zo nu en dan ook nog eens op de prachtige natuur… Heelhuids terug in Mestia ga ik nog even op verkenning door het centrum, ben niet de enige er lopen ook gewoon koeien rond, in een van de zijstraatjes melkt een vrouw voor haar huis een koe.

Er rest ons nog 2 dagen en gaan we weer richting Tbilisi. In Mtscheta bezoeken we de Svetoschoveli-kathedraal. Volgens een legende is de kerk gebouwd op de plek, waar een stuk mantel van Jezus, meegenomen door Elias, hier is begraven  samen met zijn zus Sidonie die het relikwie aan raakte en meteen stierf. Temidden van de vele toeristen wordt er op deze zondag aan de lopende band gedoopt en getrouwd, er zijn geen zitplaatsen in deze kerken, alles gaat staande. Buiten op de parkeerplaats stapt een bruidspaar uit een Rolls Royce en gaat er een drone de lucht in…

Georgië bijzonder! vele ervaringen rijker…

Mariet Swart