In hogere sferen…

19 november 2020

in Verhalen

Afgelopen zomer vele kilometers op de fiets afgelegd langs alle dorpen van gemeente Súdwest-Fryslân, ik noemde het mijn ‘Tsjerkepaad’ route. Beeldbepalend in het Friese landschap zijn naast de vele boerderijen ook de kerktorens van dorpen. Al is het zomers eenmaal in het dorp even zoeken vanwege de hoge bomen rondom de kerk. Overal een rondje om de kerk gedaan en ook af en toe op het kerkhof rond gekeken. Het is bijzonder wat je ziet en leest op grafstenen, zo zag ik ergens de beeltenis van een witte kat op zowel de steen van de man als die van  de vrouw.

Ergens fietsend tussen Arum en Lollum op weg naar de Greidhoeke kathedraal van Lollum (dominee Liuwe Westra heeft hier grote plannen) zag ik iets bijzonders aan de hemel, de wolken vormden de contouren van een groot hart. Heeft een piloot van de vliegbasis hier soms ergens beneden z’n liefje wonen? ‘s Avonds in het NOS journaal wordt dit uitgelegd. Het is een pilotengat dat ontstaat doordat een vliegtuig een schokgolf in een wolk veroorzaakt en waterdruppeltjes bij een bepaalde temperatuur als ijskristallen samen klonteren en uit elkaar vallen en dan een gat in een wolk veroorzaken. Ik kin my noch wol foar de kop slaan dat ik der gjin foto fan nommen ha…

Vaak had ik bijzondere ontmoetingen en kreeg ik een rondleiding in kerk en op het kerkhof vanwege de oorlogsgraven. Op aanraden van een echtpaar uit Skettens, waarmee ik naar Zurich fiets, moet je op woensdag naar Longerhouw, want dan speelt ‘s middags de organist in de kerk. Als ik 2 dagen later in Longerhouw m’n fiets bij het haventje op slot zet, hoor ik achter me een stem, ‘de fyts hoecht hjir net op slot, yn Longerhou wurdt net stellen’. Als ik me omdraai zie ik een man en vrouw op me af komen. Ik: ‘bin jo soms Sybren’, ja dus. Ik vertel waarvoor ik kom, en Sybren vraagt of ik koffie wil, sla ik natuurlijk niet af. Onder het genot van koffie en koek zitten we wel anderhalf uur kletsen. Of ik Klaas Talsma ook ken, ja zeker, samen met mijn vader Lucas Klijnstra liepen ze als pensionado’s altijd vele kilometers, en of ik Sietse ook ken, ja zeker, zat net als ik op het Willekoar. In de kerk vertelt Sybren over de geschiedenis van terpdorp Longerhouw ontstaan aan de oever van de Marne. Onder een glasplaat in de vloer toont hij me verborgen bouwmateriaal van de kerk uit vroegere tijden. Geen organist deze middag vanwege een begrafenis. Eenmaal buiten, en hoe bestaat het zien we Sietse en Coby Talsma op het kerkhof.

Toch al in hogere sferen besluit ik om ook op de fiets het Planetarium in Franeker te bezoeken (31 km, 2 uurtjes fietsen). Was daar al eens, maar vanwege m’n fascinatie voor het heelal wil ik er nog eens kijken. Omdat ik pas om 14.00 uur (tijdslot) in het Planetarium mag, zit ik op het plein bij de kerk aan de koffie met appeltaart. Er komt een dame op me af en vraagt me waar wij Friezen naar het strand gaan, want aan de Waddenkust zag ze nergens strand. Ik vertel haar dat je strandjes vindt aan de IJsselmeerkust en bij dorpen die aan een meer liggen, zoals o.a. Heeg.

Op de site van Govert Schilling heb ik wat hemelverschijnselen gevonden, die misschien voor liefhebbers interessant zijn. Op de site vind je ook situatie foto’s. Zelf ga ik soms nachts buiten het dorp kijken, vanwege de lichtvervuiling.

Di 6 okt. Samenstand van maan en Aldebaran, hoofdster van ‘mijn’ sterrenbeeld Stier, recht onder de maan aan de oostelijke hemel tussen 23.30 tot 24.00 uur.

Za 10 okt.  Laatste Kwartier maan hoog in zuidoosten met linksboven de maan de sterren Castor en Pollux in sterrenbeeld Tweelingen om ca. 06.30 uur.

Wo 14 okt. Samenstand van smalle maansikkel met rechts planeet Venus rond 06.30  in het oosten.

Vr 23 okt. Om 20.00 uur Eerste Kwartier maan boven zuidelijke horizon, rechts van de maan planeten Saturnus en Jupiter, de helderste.

Do 29 okt. Rode planeet Mars staat op kleine afstand boven de maan. Om 19.00 uur boven de zuidoostelijke horizon en na 23.00 de hoogste stand in het zuiden.

Ma 2 nov. Laat in de avond in het zuidoosten, op flinke afstand linksonder de maan kun je nu het wintersterrenbeeld Orion zien. Vorm vlinderstrikje, 3 sterren in het midden.

Mariet Swart