Heech yn’t ferline

1938  vijf jaar was ik, toen wij kwamen wonen in Heeg no72, straatnamen waren er niet officieel. In de volksmond woonden we aan de oude wal , om dat er ook een kade was met een nieuwe wal. Ik was toen nog klein, maar Heeg ook, er waren maar een paar auto’s en een busverbinding met Sneek. Geen recreatie, geen havens, strand en geen eiland in het Heegermeer, en ook geen industrieterrein. Wel een grote middenstand, vier bakkers, vier slagers, twee met daar neven veehouder, negen kruideniers, vier kappers en scheerders. Twee zuivelfabrieken twee melkboeren, een boerensmid en een wagenmaker en een schoenmaker.

Vier schippers, vier vissers, vier groenteboeren, en vier manufacturiers, vier timmerbedrijven, en een scheepshelling. Twee cafés waren er met als tweede tak een veehouder. Samen waren er tien veehouders in Heeg, nu nog één. Telefoneren daar moest men voor naar het postkantoor, of een telegram was ook een mogelijkheid. De cafés,  moesten ‘avonds elf uur sluiten, daar werd door de politie op gelet.  Je zou zeggen wat een bedrijvigheid, maar er was armoede. Lage weeklonen 25 of 30 gulden en grotere gezinnen. De middenstand kwam bij klanten langs de deur om wat te verkopen en te leveren, er werd toen ook veel op rekening gekocht. In de stegen aan de Hoofdstraat waren éénkamer woninkjes waar alleenstaande bejaarden in woonden die afhankelijk waren van een gift van de diaconie van de kerken.

De twee Armhuizen waren ook afhankelijk van de diaconie van de kerk, daar was het ook armoede troef, één daarvan had een grote moestuin, en wat schapen en een geit voor de melk, en dat werk werd door bewoners zelf gedaan. Er waren toen ook nog weduwen die een klein handeltje thuis in de gang hadden, en er mee langs de deur gingen.

Heeg had twee huisdokters waarvan dokter de Witte een auto had waar de dorpsdichter Rintsje Klazes een gedicht op had gemaakt, van dokter de Witte heeft een auto waar je zo mooi in kan zitten enz. Dokter Bruins had een hele grote zwarte hond Tyrus heette die,  dat was een New Found Lander, deze dokter trok ook tanden en kiezen maar niet pijnloos. Er waren toen vier kerken, en drie scholen. Er kwamen groten groepen kinderen van ver lopend naar de hoofdstraat  naar hun school, maar die scholen stonden niet aan de straat. Het leek net of hadden ze die scholen bij de hoofdonderwijzers ver achter in de tuin gebouwd. Door spelende schoolkinderen was het druk en gezellig in de hoofdstraat.  Was er een begrafenis dan zag je een bekleed zwart paard voor de rouwkoets met daar achter een rouwstoet in het zwart gekleed, mannen met hoge hoed, en vrouwen met hoed en een sluier voor het gezicht. Met een koninklijke feestdag marcheerde het muziekkorps door Heeg en gaven een concert vanaf het muziek podium in de Hoofdstraat. Achter het muziekpodium was de grote tuin van dokter De Witte met veel vruchtbomen en een hoog prieel met uitzicht naar het Hegermeer. Deze tuin is nu de parkeer straat naar de Farshoeke, het strand en de Passantenhaven.

Toen ik het fietsen ging leren, huurden we voor een kwartje een kinderenfietsje bij Hielke Hettinga die had een bedrijfje aan de Schatting, nu no 29, hij was waterfitter en repareerde fietsen. En ik kon toen maar raak fietsen, er was geen snelverkeer. Wie toen een fiets had moest daar belasting voor betalen, daarvoor had men als bewijs een fietsplaatje van koper op zak of aan de fiets. De politie was altijd op straat en controleerde daar ook op.  Er woonden toen drie ambtenaren in Heeg, een commies, een vleeskeurder  en een politie agent. Ging men met het busvervoer naar Sneek, dan was er een mogelijkheid dat je fiets boven op de bus meekon.

Men zag toen op straat veel paardenpoep, en vaak een kar van de gemeentereiniging voor afval, of privaat tonnen want er waren toen geen wc’s. Je zag handkarren van bakkers, één getrokken door een hond, een groentekar met een paard er voor. Daarmee werd groente van de veiling uit Sneek gehaald. Melkboeren, waren er twee, er kwam ook wel eens een kar van de mes en scharen-slijper, je zag brandstof en peterolie handelaren. Er waren toen paard en wagens met melkbussen vol melk naar de zuivelfabrieken, en boerenwagens met hooi of mest. Er waren twee karrijders met een paard en een gesloten kar, die gingen dagelijks naar Sneek met boodschappen voor klanten. En een beurtschipper die kon ook nog koeien en ander vee van en naar Sneek en Leeuwarden vervoeren op dinsdag en vrijdag.

Omstreeks 1950 kregen de bewoners in Heeg nieuwe huisnummers, we hadden toen no 241. En weer een aantal jaren later bedachten ze straatnamen, en woonden we zonder te verhuizen aan de Ielkantoors wal no 2. Er waren toen nog geen koelkasten, daarvoor kwamen er met de beurtschipper mee grote staven ijs van 25 bij 20cm en een meter lang 50 kg die kwamen bij slagers voor in de koelcel.

De firma Visser was gestopt met de Palinghandel naar Londen, en had het bedrijf over gedaan, naar ik meen, een bedrijf in Lemmer. Ik stond een keer bij onze buurman boer Jorritsma op de oude wal, en ik zag het laatste personeel van de firma Visser op zoon Keer een soort gevangenis voor palingen met schepnetten de laatste paling daar uit te vangen, dat wist ik toen nog niet, maar later begreep ik dat.  En Auke baas stond in zijn zwart heren tenue en Bolhoed voor zijn palingkantoor dat aan te zien. Op de Helling zag ik een schip, en voor het Hellinghuis lag een palingaak te wachten op verkoop of sloop. Sta ik nu op die plek dan sta ik bij de Âld Wâl, op het terras van Restaurant De Âld Wâl en zie ik geen schip meer op de helling, maar wel een mooie   nagebouwde palingaak een pronkstuk en een stuk geschiedenis voor Heeg.

Wat ook opvalt, die hele grote reddingsloep met het verhaal, dat dit één van de vele reddingsloepen was, die aan het grote cruiseschip de Queen Mary  hing, het zusterschip van de Titanic. Deze sloep is via Duitsland en Amsterdam in Heeg terecht gekomen, en doet hier dienst om ’s avonds recreatie gasten voor een retourtje van het eiland in het Hegermeer naar Heeg te halen, voor een avond stappen.

Alles overziend heb ik in mijn leven van toen naar nu, Heeg zien groeien en bloeien.      F.K.

 

 

25-jarig regeringsjubileum van H.M. Koningin Wilhelmina

Ter gelegenheid hiervan was er feest in Heeg op 12 en 13 september 1923. Er werden o.a. een optocht, kinderspelen, ringsteken en een gondelvaart georganiseerd.

 

Praalwagen ‘Flora’

Om de kinderen het verzorgen van bloemen en planten bij te brengen werd in 1923 in Heeg de vereniging ‘Floralia’ opgericht. (Flora is de koningin van bloemen en voorjaar, Floralia de feesten tot haar eer). Er werd meteen meegewerkt aan de viering van het regeringsjubileum door met een praalwagen deel te nemen aan de optocht. Voor op de wagen, met de teugels in haar handen, zit Jetske van der Bank.

Nijedyk – Kinderspelen

Op woensdagmiddag 12 september 1923 begonnen om 13:00 uur de kinderspelen voor meisjes en jongens op het feestterrein naast de boerderij van Jelle Bouma (nu fam. K. Bakker). Afhankelijk van de leeftijd werden de deelnemers ingedeeld in één van de 7 groepen met elk drie verschillende spellen. Op de foto rechts jongens van 10 jaar uit groep V bezig met spel 2: Wedloop met hindernis.

De Syl – 1923 – Optocht

Op 13 september om 13:00 uur aanvang van de volkspelen met o.a. het ringrijden met paard en rijtuig. Prijzen voor de meeste ringen en voor het schoonste geheel, bestaande in luxe voorwerpen. De dame is verplicht de ringen te steken. Deelnemers aan het ringrijden worden beleefd verzocht met hunne bespanning zoveel mogelijk mede te doen aan den optocht welke des morgens wordt gehouden aldus het programma-boekje.

De Syl -1923 – Gondelvaart

Gondelvaart op 13 september ’s avonds van 8–9 uur: De deelnemende vaartuigen worden getrokken door eene stoomboot waarop zich de muziek en het feestcomité bevindt. Opstelling Wegsloot. Route: Zijl, rondom het Schar, terug naar de Zijl. Deze gondel is gemaakt door door fam. Hendrik Michels de Jong. De gondel stelt de Waterpoort van Sneek voor. De familie won hiermee de eerste prijs.

 

1923 – Het feestcomité ter gelegenheid van het 25-jarig regeringsjubileum

Voorste rij v.l.n.r.: 1. Auke Lankhorst, 2. pastoor W.F.A. Overmeer (penningmeester), 3. meester J. Nauta (voorzitter), 4. meester S. van der Werf (secretaris), 5. dominee G.M. van Rennes, 6. meester C.W. Caspers. Middelste rij v.l.n.r.: 7. notaris K.H. (Hero) Mulder, 8. dokter G. Bruins, 9. Fedde van Dam, 10. Mebius Hettinga, 11. Durk J. Reijenga, 12. Klaas Gerritsma, 13. Durk van der Werf, 14. Jelle Bouma, 15. meester W. Gaastra, 16. Tamme L. de Vries. Achterste rij v.l.n.r.: 17. dominee J.P. van der Pol, 18. Tjeerd Rudolphi, 19. Pieter Schuurmans, 20. Herman van der Hoff, 21. Franke van Netten, 22. Jan van Veen.

Op de foto ontbreken: 23. Nico Lankhorst, 24. H.P. Wesselius, 25. Tj. Geerlings.

De foto is genomen in de gymnastiekzaal van de R.K. school.

Uw commentaar, aanvullingen of verbeteringen van onjuistheden zijn van harte welkom:  email hidden; JavaScript is required

Tips: Op www.dorpsarchieven.nl is onze website te vinden. De site is nog in opbouw maar in de komende tijd zult u er steeds meer foto’s en documenten kunnen bekijken. Op www.friesfilmarchief.nl zijn oude films over Heeg te bekijken. Let op! Gooi niet zomaar weg!

Hebt u nog waardevolle informatie, documenten, foto’s, dia’s, 8 mm. films, VHS videobanden e.d. die voor de vastlegging van de historie interessant zijn, neem dan contact met ons op. U kunt zaken aan ons in beheer geven of afstaan, maar meestal kunnen we er ook een digitale reproductie voor ons archief van (laten) maken.

Info:             Kees de Jong,  Jan Hettinga,  Piet van der Bank en Piet Vlas

 

Nieuws van Stichting “Heech fan alds”

19 december 2017

Presentatieavonden Goed nieuws voor de liefhebbers van onze presentatieavonden. Met behulp van een beamer presenteren we op een groot scherm divers materiaal uit het “Heech fan âlds archief”. Wanneer: Woensdagavond 24 januari 2018 Aanvang: 20:00 uur Plaats: Mfc “It Heechhûs”, It Eilân 67, 8621 CT Heeg Kosten: € 2,50 p.p./avond Onderwerpen O.a.: nieuwe aanwinsten, 2e […]

Lees het volledige artikel →

Uit het archief van Stichting “Heech fan âlds”

11 september 2016

Heeg – ± 1903 – Nijewâl – Het beurtschip ‘Workum’ aan de Nijewâl. Een paar keer per week deed de eigenaar Groenhof Heeg aan om vracht te halen en/of te brengen. Door de aanwezigheid van de grote schoorsteen (rechts op de foto) valt op te maken dat dit beurtschip, zoals de meesten destijds, werd voortbewogen […]

Lees het volledige artikel →

Uit het archief van St. Heech fan Alds

9 juni 2016

Heeg – ± 1925 – Harinxmastrjitte – Rechts de R.K. lagere school, gebouwd in 1921. In het midden de tuin met het mooie prieeltje van dokter Douwe J. de Witte. Tegenwoordig wordt de tuin als parkeerplaats gebruikt. Daarvoor heeft het nog ± 12 jaar dienst gedaan als dorpstuin. Op de plaats van het prieeltje ligt […]

Lees het volledige artikel →

Hoe was dat toen in Heeg? (8)

29 juli 2015

Van een bekende Hegemer, Jan de Jong, kreeg ik om in te zien een doosje vol met documenten. Dit waren allemaal herinneringen uit de tijd dat Nederland bezet was door de Duitsers, en dan met name Heeg en Wymbritseradeel. Daarvoor was Jan een hele dag op het gemeentehuis geweest om dit uit te zoeken en […]

Lees het volledige artikel →

Hoe was dat toen ook al weer in Heeg (6)

18 mei 2015

Het ging na de bevrijding van de Duitsers, een stuk beter met de winkel van B. de Jong in Heeg. De Jong was in het begin van de bezetting door de Duitsers getrouwd en met de nieuwe winkel gestart. Er waren al problemen met de verbouw van de winkel door gebrek aan cement en hout […]

Lees het volledige artikel →

Hoe was het toen in Heeg – 4

3 maart 2015

Honger in Amsterdam deed mensen met de Lemmerboot naar Friesland komen en ook naar Heeg om hier eten te kopen bv vlees bij de zwarthandel. En ook zwarthandelaren gingen van hier met die boot naar Amsterdam. Gelukkig kwamen de bevrijders van uit het zuiden Nederland binnen, dat ging niet zonder slag of stoot. De rivier […]

Lees het volledige artikel →

Hoe was het toen ook al weer in Heeg (2)

24 december 2014

Het brandspuithokje in Heeg, waar stond dat voor de oorlog in 1935? Aan de Schatting bij de brug, wat voor brandweer auto stond daarin? Een rode auto, met daar bovenop twee houten banken, waar de brandweerlieden aan twee kanten op konden zitten, met daar tussen een ladder een pomp en het spuit materiaal. Toen de […]

Lees het volledige artikel →

Doe 1945 en no 2013

8 mei 2013

Ungetiidzje op it platte stikje, dat wol sizze op in bûtlânachtich stikje lân, dat yn it ferline de boaiem fan de Hinxstepoel wie. De Hinxstepoel is foar it neist droeglein mei it graven fan de Tsjerkesleat, dêrtroch kaam oan beide kanten fan de Tsjerkesleat in stik droegleine Hinxstepoel. Op de masine sit Age soan fan […]

Lees het volledige artikel →