Natuerlik, Nijs

3 juli 2012

in Natuerlik Nijs

Allernijs. Bercheinen (bergeenden) briede elk jier yn keunstnêsten op it fûgeleilân en meastentiids  binne der trije beset. Op 3 juni wie der in pearke mei 13 jongen te sjen. De koekoek (koekoek) in het Heempark riep van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat en er waren mensen die zich hieraan vreemd genoeg begonnen te ergeren. Misschien riep hij zo vaak omdat zijn roep tegen de loodsen van de aangrenzende bedrijven terug werd gekaatst, wat hij dan weer als een rivaal beantwoordde door nóg harder ‘koekoek’ terug te roepen. Maar misschien was het ook wel om de mensen die heden ten dage ver van de natuur zijn afgedwaald weer op die natuur te wijzen: Zo van: Kijk om je heen, er is meer dan de schijnwereld van TV en meer dan de telefoon. Véél meer! Op 16 maaie fleach in blauwe wikel (boomvalk) oer Heech, op nei De Gaastmar. Het echtpaar scholeksters (strânljippen) op het vogeleiland kreeg drie jongen. It is net te leauwen safolle imitaasjes in wylgekarrekyt (bosrietzanger) dwaan kin. Bliuw dêr ris by stil stean.

De weidevogelbeschermer. Volgens roofvogelman Rob Bijlsma uit Wapse in zijn boek ‘Mijn roofvogels’ is ‘een weidevogelbeschermer’: ‘Een persoon die ervan overtuigd is dat God een vergissing beging toen Hij tijdens de schepping andere diersoorten dan kieviten en grutto’s ontwierp, en die eigenhandig die vergissing wil rechtzetten. En dan in het Fries.’ Van het Friese model van eierzoeken en nazorg moet Rob niets hebben. Zijn argumenten zijn helder: Friese weidevogelbeschermers staan bekend om roofvogelmoord. Gelezen in de LC.

Broedende merels in hoge kranen. Alweer een oud schiplos-machinist van het vermaarde Loonbedrijf Gebroeders Altenburg te Osingahuizen die melding maakt van broedende vogels. De liefde voor vrachtschepen hebben ze destijds natuurlijk meegekregen van Haring Altenburg, maar de liefde voor vogels van Jan Altenburg. Hendrik Altenburg hield in die tijd ook zeker van vogels, maar dan met een kruidig korstje gebraden. Machinist Henk Haanstra draait nu al weer jaren op de grote havenkranen bij Wind in Heerenveen en zoals ieder jaar voelen merels (klysters) zich op 18 meter hoogte thuis bij hem. In de kleinste kraan zat op 31/5 een nest met vier jongen en in de grootste kraan een nest met maar liefst zes eieren! Merels houden rekening met het hijsvermogen. In de kleine ruimte op de topmotor en precies onder de rem is er niet alleen een hoop kabaal, maar is het bovendien heel warm. Ondanks de goede verstandhouding was de merel soms toch flink kwaad op Henk als hij eens in zijn aanvliegroute stond. En alles zat onder de schijt. Maar ja, wat moet dat moet. Dat zal de machinist kunnen beamen.          

Mear allernijs. Ach, hoe gaat zoiets, een uitgelezen schrijver laat zijn hoofdpersonages in een populaire TV-serie flink vaak ‘okay’ zeggen en het kijkersvolk volgt gedwee. De woorden ‘ja’, ‘goed’, ‘best’, ‘juist’ en ‘begrepen’ zullen dan ook uit de Nederlandse taal worden geschrapt. P.S.: Gebruikt u het woord matchen al? En live? Slash? Hashtag? Bidbook? De Friestalige Omrop al lang.  Leerkrachten leren zelfs aan de allerkleinsten hoe belangrijk voetbal moet worden gevonden en hoe daarbij te gedragen. Voetballers zijn immers godenzonen en zelfs helden als ze een doelpunt maken. Twee jongetjes speelden met een bal op straat en elke keer als de bal wat anders deed dan werd bedoeld was het “shit”. Dat mocht. Maar ‘stront’ of ‘skyt’ klinkt natuurlijk  natuurlijker. En hetzelfde natuurlijke wordt bedoeld. * Sommige mensen schaffen zich een ‘kitten’ of een  ‘pup’ aan. Want zo heet een jonge kat of jonge hond, in het Engels. 

Bijenstal in Heempark geopend. Zo’n vijftig jaar terug, toen het overal in Nederland in de weilanden tijdens het voorjaar nog een grote bloemenzee was, werd ons al geleerd: ‘Toen moeder aan de was was, was er ook een bij bij, die vloog onder de deur deur, over de weg weg’. Niks geen afschrikwekkend verhaal over een aanvallende bij die het op moe gemunt zou

de opening

hebben. Nee, de bij liet moeder rustig de was ophangen, bijen zijn niet agressief. Op 9 juni, tijdens de openingsdemonstratie droeg imker Jan de Jong zelfs geen beschermend masker. Al liet hij zijn  bijenpijp wel flink roken. “Hij krijgt wel eens een steek, maar neemt dat op de koop toe”, vertelde Hans van de Water. Zelf zei Jan de Jong tegen Tweede Kamer-lid mevrouw Lutz Jacobi, die even daarvoor de opening had verricht, dat hij door de rust die hij uitstraalde de rust op de bijen over bracht.

Het was op de bewuste zaterdagochtend beslist geen bijenweer, hondenweer was het! Regen en harde wind en de temperatuur was ook niet om over naar huis te schrijven. In Natuera zaten leden van de Bijenhoudersvereniging Súdwest-Fryslân, de Landelijke Bijenvereniging,  bestuur en vrijwilligers van het Heempark en belangstellenden echter in een warme atmosfeer aan de koffie of thee toen mevrouw Lutz Jacobi binnenkwam. “Sa rydst troch de strjitten en sa sitst midden yn de natuer”, zei ze bewonderend over de locatie. Naast een herkenbare stem heeft ze een erg positieve uitstraling en weet van de hoed en de rand. Toen ze na een inleidend praatje van Hans van de Water het woord kreeg, zei ze dat ze in de Kamer strijd voert tegen gewasbeschermende pesticiden die schadelijk voor bijen zijn. Bovendien hield ze een pleidooi voor het strooien van bloemzaden voor bijen in tuinen. Ook in haar eigen tuin is weelderig gestrooid. “Myn buorlju fûnen al dy blommen prachtich en ha ek al in pûdsje sied stroaid”. Met grit- en steenerven en hier en daar een urn maak je geen bij blij.  

Maar liefst 70 scholen doen mee aan het Groen Doen project van Súdwest-Fryslân en in deze nieuwe bijenstal zullen ze vast van Hans van de Water te horen krijgen dat bijen onmisbaar zijn voor een derde van onze wereldvoedselvoorziening. Nu, bij de de openingsceremonie, stond er een bijenkast en die moest worden geopend. “Ik kom fan de buorkerij, dêr giet alles rûch”, sei Lutz, en ze trok stevig aan de sjorband die er om heen zat. Toen het deksel er af kwam kwamen ballonbijen aan een touwtje uit de kist met onderaan een briefje: ‘Iepen!’ In de bijenstal hingen trouwens ook prachtige, door kinderen gemaakte bijen. Natuurlijk moest Lutz Jacobi ook even in de onderwaterkijkhut met zicht op de oeverzwaluwwand kijken. “Jimme hawwe hjir in unyk plakje”, zei ze duidelijk onder indruk van al het natuurschoon. Na deze woorden gingen leden van de Bijenclub in Natuera met stukjes pannenkoek met heerlijke bijenhoning rond. Bij helpt mens, mens helpt bij, daar blijft een mens mens bij.

Hans A.