Dit artikel hat in oar karakter dan de stikjes dy’t hjir trochstrings ofdrukt wurde. Diskear giet it om de oankundiging en de besprekking fan in boekje dat koartlyn op’e merke kaam.
De oarsaak om der yn dizze Sylboade oer te skriuwen leit yn it feit dat in ald-ynwenner fan Heech oan it boekje meiwurke: Sytze Ypma, op it stuit PKN-domeny yn Skearnegoutum.
Yn it boekje wurde in protte teologyske wurden brukt – ik weagje my derom diskear net oan in artikel yn it Frysk.
Het is in het jaar 2000 als er in Nederland een groepje predikanten opstaat dat niet tevreden is met het klimaat in de kerk. De meesten van hen behoren tot de Protestantse Kerk in Nederland, maar ook theologen uit andere kerken sluiten zich aan bij de beweging die zich gaat noemen ‘Op Goed Gerucht’. Wat zij verlangen en nastreven is meer creativiteit, meer lef, meer spiritualiteit en humor in de kerk. Met een zekere regelmaat komen ze bijelkaar op het prachtige landgoed Hydepark in Doorn om er na te denken en te praten over de relatie tussen geloof en leven, tussen theologie en cultuur.
Op belangrijke momenten treden ze ook naar buiten. Dat doen ze als er, zoals onlangs, sprake is van een korting op het budget voor ontwikkelingssamenwerking. Dat doen ze ook als er sprake is van een schorsing van de Zeeuwse predikant Klaas Hendrikse vanwege diens uitspraken over het (niet-)bestaan van God. Dan dringen zij liever aan op een geloofsgesprek over deze kwestie.
Een opmerkelijk feit is de verschijning in het jaar 2010 van een handzaam boekje onder de titel ‘Doornse Catechismus’. Het boekje (ontstaan vanuit Doorn) probeert puntige en moderne antwoorden te geven op oude geloofsvragen. Het telt 52 korte hoofdstukjes (naar analogie van de 52 vragen en antwoorden van de oude Heidelbergse Catechismus) en blijkt in een behoefte te voorzien. Het wordt een succes.
Het behoort tot de drie genomineerden voor de titel ‘beste theologische boek van 2010’. Het succesvolle boekje kent inmiddels zeven drukken en nog is het einde er niet…
Dit aanloopje is nodig voor de aankondiging van een nieuw boekje onder de titel ‘Doornse Levenskunst’. Als iemand denkt ‘wat is dit nou?’ moet hij de ondertitel lezen: ‘mooi, goed en waarachtig leven’. Het boekje wordt ‘het praktische zusje’ van de Doornse Catechismus genoemd. Het probeert eveneens in 52 hoofdstukjes puntige en moderne antwoorden te geven op oude levensvragen. Het wil, anders gezegd, behulpzaam zijn bij het oermenselijke verlangen om in de korte tijd, dat we op aarde zijn, er iets moois en waardevols van te maken.
De schrijvers maken er geen geheim van dat het een boek is over chrístelijke levenskunst. Naar hun mening zijn de Bijbel en de christelijke traditie schatkamers vol levenskunstige aanzetten en oriëntaties. En het is vanuit deze overtuiging dat er geschreven wordt over alledaagse zaken als twijfel en verzet en hoop en zegen en woede en genieten en volharding en seks en de dood aanvaarden en zo voort.
Sytze Ypma vertelt hoe hij en de vijftien andere auteurs (allen theoloog) te werk zijn gegaan. Elke auteur kreeg gelegenheid om drie, in een enkel geval vier, thema’s te kiezen uit de 52 onderwerpen. Ypma koos voor ‘zegen’ en ‘stilte’ en ‘succes’. Ofwel hij had ooit een boek over het thema gelezen ofwel hij vond het gewoon een mooi onderwerp.
De auteurs waren vrij in de behandeling van hun thema, maar de omvang mocht de 500 woorden niet overschrijden. Dat voorschrift dwong hen om tot the point te schrijven. Daaraan hebben de auteurs zich keurig gehouden.
Hoe hebben ze dat gedaan?
Het merendeel van de schrijvers maakte bij het behandelen van ‘hun’ thema gebruik van een bekende uitspraak, van filmfragmenten, van citaten uit boeken en gedichten – soms om hun verhaal te onderbouwen, soms ook om er zich tegen af te zetten. Dat maakte hun betogen interessant.
Zo vertelt Ypma over een man op Terschelling die alleen voor de zegen naar de kerk kwam. Dat is wel wat vreemd, een hele kerkdienst lang wachten op de zegen, maar de man verliet wel als gezegend mens de kerk. Zegenen wil zeggen ‘iemand het goede toewensen’. Dat werkt in dubbele zin heilzaam: voor de ander en voor jezelf. En het dient ook nog eens als een medicijn tegen kwaadsprekerij of pesten.
De Veenendaalse zanger Stef Bos haalde in zijn jonge jaren meermalen stiekum een tientje uit de winkellade van zijn ouders. Toen zijn vader dat ontdekte moest Stef alles, wat hij van het geld had gekocht, weggeven en beloven het nooit meer te doen. Stef: “Ik heb nooit meer gestolen!”
Heilzame duidelijkheid, volgens Sita Hofstra.
Max Tailleur, de man van ‘Ik lach om niet te huilen’, probeerde met humor, met gein, te voorkomen dat hij wegzonk in verdriet. Gein, vertelt Renee van der Rijst, is afgeleid van het Hebreeuwse woord voor genade. “Genade, alsof God naar je glimlacht, een lach door je tranen heen.”
De schrijver Gerard Reve ergerde zich aan de ‘hebberige toon’ van veel gebeden. “Ik zou eigenlijk wel eens een gebed onder willen krijgen dat God zoekt, in plaats van Hem om van alles en nog wat aan Zijn kop te zeuren…” De uitspraak wordt met instemming geciteerd door Rienk Lanooy uit Den Haag. “Wie bidt laat eerst God aan het woord komen.”
Tot slot nog eentje, om het af te leren.
Het is opnieuw van Sita Hof, dominee in Leeuwarden. Het gaat over haar moeder die in coma ligt.
“Zou beppe bang zijn voor de dood?”vraagt een kleinkind.
“Neen”, antwoordt Sita, “beppe is niet bang.” Zij wist dat haar moeder zich in heel haar leven gedragen wist door God. Wat niet te vermijden of te veranderen viel kon ze uit handen geven. En dan vertelt ze de volgende anekdote.
“Mem liep een keer in Leeuwarden naar de bushalte, maar de Vrouwenpoortsbrug bleek kapot te zijn. Ze dreigde daardoor haar bus te missen. Er waren twee jongetjes met een rubberbootje aan het spelen. Mem aarzelde niet, trok haar schoenen uit en vroeg of ze mee kon varen. Ze kon niet zwemmen, maar vol vertrouwen voer ze mee in het bootje naar de overkant, bij hotel De Groene Weide…”
Het zou mij absoluut geen moeite kosten om nog veel meer aardige stukjes uit dit waardevolle boek te citeren. Dat zal ik niet doen.
Veel beter is het om het boekje zelf te lezen en bewust op zoek te gaan naar een ‘mooi, goed en waarachtig leven’.
Symon van der Meer
’t Eiland 17.
‘Doornse Levenskunst’ Uitgeverij Kok Utrecht 2012
Eindredactie Aarnoud van der Deijl, Alida Groenneveld en Stephan de Jong.
Paperback 180 pag. Prijs 14,50 euro. ISBN 978 90 435 1523 8