Natuerlik Nijs

7 december 2010

in Natuerlik Nijs

Witer wetterje. Nei’t it drinkwetter fan Spannenburg in stik witer wurden is, is it nei it drinken fan dat witere wetter op it húske in stik nuodliker wurden. It pisjen giet mei hoarten en stjitten, jout twa kear sa folle kabaal as oars en boppedat is it saakje bytiden mar min yn de hân te hâlden. Wat sit der yn dit witere wetter? Sels de straal is sa moai net as earder. It is nuver spul, dan alles mar wer wat gieler.Wartaal. Ach die Engelse taal vermenging. Een Noordelijke competitie in het bedenken van een milieuvriendelijk en ander soort straatverlichting wordt ‘Light Challenge’ genoemd en de winnende Friese horecazaak in de ‘Gastfrij Frysk’ competitie ontving hiervoor geen ‘priis’ maar een ‘award’. Men luistert naar de ‘headlines’ van het nieuws en in ziekenhuizen kan men een ‘bypass’ krijgen en van de ‘intensive care’ belanden op de ‘shortstay’ afdeling. “Zo héét dat”. Ja, in het Engels. En dan de kranten, tijdschriften en reclames. Edoch, hoe meer Engelse woorden er in staan, hoe minder serieus men een artikel hoeft te nemen en u kunt kiezen voor winkels die het bij de Nederlandse taal houden. Als Engelse woorden in de Duitse of Franse taal worden gebruikt valt het verslaggevers ineens wél op. Zo was er laatst in de l.c. geschreven: ‘Anders dan de Engelse naam doet vermoeden, ligt Metallurgic Park in Frankrijk’. Een week later staat het woord ‘checklist’ met grote letters op de voorpagina. Het is toch wat.

Pestvogel

Pestvogels. Op 24 oktober zagen Anne en Tissy Hofstra 15 pestvogels in de struiken van de groenstrook voor hun huis op De Draei. Ze vonden het een prachtig gezicht en hadden nog nooit eerder pestvogels in het echt gezien. Tissy vond dat de vogels nogal wat schrikkerig waren. Vlug een besje uit een struik pikken om het daarna in een boom op te eten. Later kwam er trouwens ook nog een grote bonte specht (grutte bûnte eksterspjocht) bij zitten. Gezellig.
Van de trekkende pestvogels werd vroeger gedacht dat ze ‘de pest’ mee zouden brengen, vandaar de naam. In de oudheid werden niet zelden uiterlijk prachtige en imponerende cadeaus met een vernietigende inhoud aan de vijand geschonken. Natuurlijk was iets dergelijks bij de schitterende pestvogel niet het geval. In het Fries kreeg hij daarom een veel mooiere naam: Sidesturt.

Skaalfergrutting

Hinnen, sei de hinnefoarsitter soer, ús hinneboeren fusearje, de aaien wurde te djoer
fiif stâllen sille byinoar, ús hokken wurde fluch wat opknapt én der komt in nij bestjoer
It is al besletten, mar wy kinne letter noch wól stimme, demokrasy, sa leit it der hinne
en der komme fiif djoere hoantsjes fan bûten dy’t at it treft ús hinnetaal net prate kinne

Alle hinnen wiene ferbjustere: neam no ris íen fúzje wêrby’t it aai goedkeaper wurden is
dy skaalfergrutting hinn’, de aaien wurde sa goedkeap as de djoerste, dat is wol wis
En aansens yn de nije stâl bliuwe alle âlde foaroanhoantsjes yn harren âlde skaal
dêrom hinnen, in aai meitsje is moai, mar at it pykje komt, dán wurdt it in oar ferhaal