Zo langzamerhand is iedereen na de vakantie – wel of niet naar ‘Verweggistan’ geweest – wel weer in het dagelijkse doen en laten beland. 
De Hegemers Christine en Piet de Jong met hun 3 dochters Ayanna, Chloe en Melissa hebben een bijzondere reis gemaakt naar Rwanda, het geboorteland van Christine. Ook de ouders van Piet – Klaas en Janny – zijn een paar weken mee geweest. Op een tropische avond zit ik bij Piet en Christine op de Jister en laten ze mij aan de hand van een fotoalbum en verhalen kennis maken met een prachtig kleurrijk land, met een bewogen verleden.
Rwanda ligt in Centraal-Afrika net ten zuiden van de evenaar op 20 zuiderbreedte en 300 oosterlengte. Rwanda (kleiner dan Nederland ca. 26.000 km2) ligt in de tropen, maar door de hoge ligging vallen de temperaturen best mee, overdag 20 tot 27 en ’s nachts 10 tot 14 graden. De Rusizi rivier is met 950 meter boven zeeniveau het laagste punt van het land. Het heuvelachtige landschap van Rwanda is bedekt met grasland met kleine boerderijen. In het noordwesten bevindt zich een vulkanisch gebied, vanwaar zich een bergrug in zuidoostelijke richting uitstrekt. Mount Karisimbi is met 4507m de hoogste berg van het land. Rwanda heeft als bijnaam “Land van Duizend Heuvels”.
De bevolking bestaat uit 3 stammen, de Hutu’s (90%), de Tutsi’s (9%) en de Twa (1%). Rwanda was eerst een kolonie van Duitsland, en is in 1916 door Belgische troepen uit Belgisch Congo veroverd. In tegenstelling tot de Duitsers bemoeiden de Belgen zich actief met deze kolonie. Zij voerden een scheiding naar bezittingen en uiterlijke kenmerken in en kwam er een markering in het paspoort te staan. Toen de Belgen in 1962 vertrokken lieten zij enorme tegenstellingen achter tussen de bevolkingsgroepen wat tot sociale spanningen leidde. In 1994 liep het totaal uit de hand met de genocide, waarbij ca. 800.000 Tutsi’s en gematigde Hutu’s werden vermoord, en veel mensen vluchten.
In 1994 is Christine met haar ouders, zus en twee broers naar Kenia gevlucht en via Tanzania kwamen ze in 1998 in Nederland. In oktober ’98 kwamen ze in Heeg in de jeugdherberg, waar Christine Piet leerde kennen. Echter in april ’99 moesten ze vanwege het toeristen seizoen weer uit de jeugdherberg en kreeg het gezin in Noordwijk een ‘bouwkeet’ als onderdak. Ze accepteerden dit niet en via via kregen ze een huis in Scharsterbrug aangeboden. In mei 2003 zijn Piet en Christine getrouwd, veel Hegemers stonden toen bij de RK kerk naar dit kleurrijke gebeuren te kijken. In 2004 is Christine alleen op familie bezoek naar Rwanda geweest. Als gezin wilden ze ook graag naar Rwanda, maar wilden daar beslist niet met lege handen aankomen. Christine wilde wat voor de school doen in het dorpje Jenda in de provincie Gikongoro, waar haar vader vandaan komt.
Christine vroeg de Jozefschool of ze haar project wilden steunen. Zo werd er in de school een bak geplaatst, waar ouders en leerlingen pennen en potloden etc. in konden doen, wat een koffer van 23 kilo aan schoolbenodigdheden opleverde. Ze klopte ook bij de RK kerk aan voor geld om in Rwanda schriften en winde setjes te kunnen kopen, omdat ze anders teveel aan gewicht moesten meenemen.
En zo vlogen ze eind april met Turkish Airlines via Istanbul naar Kigali, de hoofdstad van Rwanda. Op het vliegveld stonden familieleden hen met bloemen op te wachten. Ze gingen naar hun vakantieverblijf – een huis gehuurd van kennissen – op een heuvel met uitzicht op Kigali. De familie had er al een voorraad proviand gebracht, en na een welkom speech werd er natuurlijk met z’n allen gefeest. Om zich in te dekken – tegen je weet maar nooit – meldden ze zich bij de Nederlandse ambassade. En omdat ze vlak voor de inhuldiging van Willem Alexander en Maxima arriveerden, kregen ze zomaar een uitnodiging in de schoot geworpen om op de ambassade ‘het feestje’ met de pommeranten mee te mogen vieren!
Een oom van Christine had het bezoek aan de school geregeld. Christine dacht daar zo’n 300 kinderen blij te kunnen maken, en was compleet verrast toen bleek dat het 820 kinderen van de basisschool en 85 van de kinderopvang waren. De school bestaat uit een aantal gebouwen, waarvan enkele in slechte staat verkeren en niet gebruikt kunnen worden. De klassen zijn daarom wel erg groot, en dan te bedenken dat de hele school op maar 13 leerkrachten draait! De kinderen moeten van ’s morgens 8.00 tot ’s middags 17.00 uur naar school. En dan te bedenken dat veel kinderen uren onder weg zijn, omdat ze lopend naar school moeten. Op een filmpje krijg ik te zien hoe de schoolspullen worden uitgedeeld, en hoe vervallen een paar gebouwen er bijstaan. Christine vertelt aan de directeur van de school dat ze in Heeg een project wil starten voor het opknappen van de school.
Natuurlijk hebben ze ook nog natuurparken bezocht, en wild als zebra’s, giraffen, impala’s, vogels en berggorilla’s gespot hebben. En hoe bestaat het, maar in het Akagera National Park kwamen ze de Hegemers Ton en Sieta Langedijk tegen. Vanwege het feit dat Piet een baan in de gehandicaptenzorg heeft, bezoeken ze ook een instelling voor verstandelijk gehandicapten. En hoewel de huisvesting slecht is, zegt Piet dat de nonnen de mensen met liefde verzorgen.
Ook werden er heel wat bezoekjes afgelegd omdat ze overal uitgenodigd werden om te komen eten. Het eten bestaat veelal uit cassave, aardappels, rijst, geitenvlees en vis (tilapia), groenten en fruit. Veel mensen verbouwen hun eigen producten en hebben vaak ook nog wat vee. Volgens Christine zijn de prijzen van voedsel op de markt redelijk laag, maar in de supermarkten is het allemaal veel duurder.
De economie draait grotendeels op de opbrengsten uit de landbouw. De belangrijkste exportproducten zijn koffie, thee en mineralen (tin, wolfraam en coltan). Ook het toerisme is flink toegenomen en schijnt nu een belangrijke bron van inkomsten te zijn. Volgens Christine is het veilig in Kigali, omdat er veel beveiliging – ook onder cover – op straat is. De corruptie wordt er keihard aangepakt. Het land is ook heel schoon, plastik zakjes zijn er niet, alles wordt in papier verpakt, en nergens zie je wrakken langs de weg. Bijzonder is dat iedereen op de laatste zaterdag van de maand verplicht een halve dag moet schoonmaken op straat, er is dan geen verkeer en de gene die geen zin heeft waagt zich niet op straat!
Christine, Piet en kinderen zien terug op een fijn weerzien en eerste kennismaking met Rwanda en met een zeer gastvrije bevolking. Een land waar je je meteen thuis voelt! Christine wil de RK kerk, de Jozefschool – leerkrachten, ouders en leerlingen – heel hartelijk bedanken voor de gaven die zij kreeg voor de school in Jenda. Bovendien is zij bezig om een stichting in ’t leven te roepen om geld binnen te krijgen voor het opknappen van de school.
Op Youtube is het filmpje te zien onder de naam:
“Schoolproject Heeg in Rwanda”
Mariet Swart