Betaald voetbal: oorlog = Rinus Michels/geld/verdwazing/volksvermaak
In een vorige column is aangekondigd dat één van de volgende onderwerpen, ‘voetbal’ zou betreffen, naast economie (Pikety) en de ideeënwereld in het oude Egypte (3 á 4 duizend jaar v. Chr.), naar aanleiding van het boek van prof. Tjeu vd Brink. Nu dan voetbal.
De uitslagen van het NL-elftal op weg naar het EK zijn niet hoopgevend, ondanks de derde plaats op het wereldtoneel in Brazilië. Er zijn talloze vragen te stellen naar oorzaken en verklaringen van dit verschil. Mij lijkt een van de belangrijkste redenen het domme toeval van de WK-prestaties, de intimiderende werking van de geflatteerde overwinning op Spanje en de blessure vrije en hyper fitte Robben. De vooraf-analyses van het Oranje elftal: ‘een matige ploeg’, ‘een zwakke defensie’, ‘enkele begaafde voorhoede spelers’, voorspelden weinig goeds.
De discipline-trainer Van Gaal zal ongetwijfeld meespelen, Hiddink lijkt een wat relaxtere sfeer te creeëren. Inclusief Van Marwijk (HSV) lijken deze trainers in een dipje te zitten of misschien zijn ze wel over hun hoogtepunt heen.
Toch zijn het de spelers die voor de resultaten op het veld moeten zorgen. Hun motivatie, conditie, techniek en inzicht zijn doorslaggevend; wat spelers betreft verschilt de equipe van WK en EK nauwelijks. Het vertrouwen in de trainer (staf) en in de medespelers lijkt me essentieel voor een goed resultaat. Dat het ‘goede resultaat’ enkel wordt uitgedrukt in doelpunten en overwinningen lijkt me een vergissing: namelijk dat er elftallen en voetballers rondlopen die eenvoudigweg beter zijn.
Wat verder opvalt, tijdens en na het WK, is de factor geld, in die zin dat voetballers eigendom zijn van een club, ook al spelen ze voor een nationaal elftal, de commentatoren spreken over spelers van een bepaalde club. Nu het WK achter de rug is en de transfer periode eind augustus ten einde is, zijn spelers niet meer vrij om te gaan en te staan waar ze willen, het is handelswaar. Makelaars jagen de spelers door de voetbalarena, duurste transfer dit seizoen: Luis Suárez, 81 miljoen. In de zomerse transferperiode is de premier league (Eng) koploper met 1024 miljoen, eredivisie (NL) 31 miljoen. Daley Blind had niet de keus niet naar Manchester te gaan bijvoorbeeld, een slaven bestaan met een dikke portemonnee. Spanjes eerste club Real Madrid had vorig jaar een spelers potentieel van 490 miljoen. Het beter zijn van een voetballer/elftal wordt uitgedrukt in geld. Transfer omzet 2014/2015, 2 miljard euro, dat wil zeggen Europese clubs.
Nederland met zijn voortreffelijke infrastructuur, (clubs, KNVB, trainers, scheidsrechters, jeugdopleidingen, voetbalscholen) is een brave leverancier van rijke buitenlands clubs. De room is voor NL-clubs niet weggelegd, de competitie vervlakt. Nederlandse clubs hebben het moeilijk in het betaald voetbal. Met het argument van volksvermaak moeten clubs vaak van de overheid (meestal gemeente) overeind gehouden worden door verkoop of juist koop van grond en/of stadions, dus gemeenschaps geld of anders gezegd ‘onze belastingcenten’, een politieke keus. In Groningen (Veendam) en Limburg redden ze het niet, twee provincies waar de werkloosheid hoog is, zijn er andere prioriteiten. Daar wordt de oorlog op een ander vlak gevoerd dan op het voetbalveld. Russische of Chinese miljardairs kopen clubs (Vitesse, ADO) en verstoren zo de eigen club traditie en de nationale competitie!
De KNVB legt soms sancties op bij wedstrijden waar het risico op geweld beperkt moet blijven, dit vaak tegen de zin van de ontvangende club, bijvoorbeeld Cambuur-Groningen, Ajax-Feyenoord; vanwege de lege uittribunes en dus verlies aan inkomsten, een financiële strop. Het is mijn stellige overtuiging dat sancties niet de oplossing zijn, uiteindelijk zal de inspanning gericht moeten zijn op innerlijke beschaving door middel van clubbinding, voorlichting in fanclubs, daadwerkelijk vrijwilligerswerk voor de club. Gemeenteljke armoede bestrijding en werkloosheids programma’s waardoor supporters vertrouwen krijgen in overheid en club zouden wel eens betere methodes kunnen zijn. Wetten en sancties zijn noodmaatregelen, krachtige rituelen (discipline, eerlijkheid) en mede menselijkheid zal ook op het voetbalveld de sport moeten redden, Confucius zei het al 500 jaar voor onze jaartelling.
Ondertussen doen de media vrolijk mee in de miljoenenoorlog door abominabele bedragen voor uitzendrechten (gemeenschapsgeld!), praatprogramma’s en daaraan gekoppelde reclame-inkomsten. De belangen van de overheid lopen merkwaardigerwijs nagenoeg parallel met de commerciële belangen van de clubs en de publieke omroep. Hoe democratisch of dictatoriaal of corrupt de FIFA en EUFA opereren laten we hier wijselijk buiten beschouwing.
Tenslotte nog een suggestie voor spelers met rugklachten. Vrijdag 12 september j.l. stond in de krant dat het sexleven het beste beleefd kan worden door de hondsjeshouding; de lepeltje positie scoort het slechtst, terwijl de missionarishouding niet wordt aanbevolen.
Bewegingswetenschappers uit Canada publiceerden deze experimentele resultaten in het vakblad SPINE. Spelers en trainers, rugblessures zijn winstderving, let op uw zaak, u weet wat jullie te doen staat.
MJvSt