Dat zal ik jullie vertellen. Op een zonnige zaterdagochtend in september ben ik welkom bij Baukje Bijl en haar man. Daar logeert broer Douwe, die voor een maand is overgekomen uit Zuid Afrika, waar hij al heel lang woont en een heel leven heeft opgebouwd!
Douwe is de jongste uit een gezin van 5. Op jonge leeftijd moesten ze al hun moeder missen. Zij mocht maar 39 jaar oud worden. Dat is zwaar voor een jong gezin. Douwe was toen amper 9 jaar oud. Hij weet er niet zoveel meer van, maar zuster Baukje wel. Zij heeft het over een zware tijd. Weinig geld en een hoop monden te voeden natuurlijk. Er kwam een huishoudster in huis voor de prijs van kost en inwoning. Een lieve vrouw volgens Baukje.
Douwe (rechts) en Jan
Opgroeien deed Douwe met Jan de Jong, Timmie vd Heide en Tjitske Bosma (nu vd Veen). Dat waren en zijn z’n dierbaarste vrienden. Nog steeds gaan ze wel eens uit eten als Douwe hier komt. Ze zaten bij elkaar in de klas op de gereformeerde lagere school. Daarna werd het de Landbouw School in Sneek voor Douwe. En als die opleiding voltooid is moet er natuurlijk gewerkt worden. Dat werd in eerste instantie bij vd Tol en later bij Reitsema, een boer hier vlakbij. Maar deze boer had het misschien niet helemaal naar de zin in Nederland want hij pakte zijn boeltje en verhuisde naar Duitsland. En Douwe ging mee. Voor 2 jaar. Af en toe kwam hij terug naar Heeg. Tijdens een van die weekends, nota bene midden in de kerk, vroeg vriend Jan of Douwe niet naar Zuid Afrika wilde emigreren. Jan had daar familie en zij konden iemand als Douwe goed gebruiken. Ik denk dat de avonturier in Douwe nu echt goed wakker werd, want hij dacht er niet eens over na en ging gewoon‼ Hij was toen 18 of 19 jaar….. Nou zijn er meer leden van de familie avontuurlijk aangelegd want broer Sjoerd is naar Canada vertrokken en een andere broer, Rinus, is ook naar Zuid Afrika gegaan. En de andere leden van de familie wonen dan wellis waar in Nederland, maar zij reizen er ook vrolijk op los.
Op 8 oktober 1964 vertrekt Douwe. Hij zal als vertegenwoordiger gaan rondreizen. Voor een bedrijf dat een grote bakkerij, een bottelarij van Pepsi Cola en een ijsmakerij heeft. Dat doet hij gedurende 2 jaar. Maar dan wordt het spannend: hij ziet een advertentie van een diamantmijn in Oranjemond. Kijk, daar denken wij toch aan als je het over avontuur hebt‼ Hij werd daar voorman. Het was geen mijn die diep de grond inging, maar het ging hier om spoeldiamanten. Een beetje het romantische plaatje dat ik in mijn hoofd heb uit de film. Met een grote zeef aan de rand van de rivier. Nou is dat niet helemaal een goede voorstelling van zaken…. Als ik het goed begrepen heb moet je voorzichtig de rots bloot leggen, laag voor laag. En uiteindelijk met een borsteltje de stenen lokaliseren. Die stenen kunnen allerlei kleuren hebben en het is best moeilijk om ze te herkennen. Ze zien er echt niet uit zoals wij ze bij de juwelier zien liggen…… Dat Oranjemond was een gesloten dorp. Gesloten? Jazeker. Per maand mocht je één keer het dorp uit. En dan werd je met röntgenstralen bekeken of je niks ”toevallig” had meegenomen. Douwe vond dat niet zo’n probleem want overal was voor gezorgd in het dorp, alles was aanwezig…
In 1969 slaat Cupido toe… op 13 december 1969 trouwt Douwe met Irene Olivier. Ze krijgen 3 kinderen. Ook bij één van de kinderen slaat het reisvirus aan, want oudste zoon Christo woont sinds 1992 in Londen. De andere twee kinderen blijven in de buurt. Douwe en Irene zijn apetrots want in oktober krijgt hun dochter Marijke, die in Kaapstad woont, haar eerste kind. Daarmee worden zij dus grootouders‼ Een droom komt in vervulling…. Hun jongste zoon Douw is dieselmonteur.
In 1972 eindigt het werk en was Douwe klaar voor het volgende avontuur: omscholing in de buurt van Kaapstad.
Hij werd technisch onderhoudsmonteur en ging na zijn opleiding tot aan zijn pensioen werken in een conserven fabriek in Ashton, vlakbij Robertson waar hij nu nog steeds met zijn vrouw Irene woont.
Toch heeft hij zijn wortels in Heeg liggen en daarom komt hij regelmatig naar Nederland en verblijft dan de meeste tijd hier in Heeg. 13 keer is hij in de afgelopen jaren terug geweest. Als hij aankomt wil hij eerst altijd een grote wandeling maken om het dorp weer te verkennen. Veel herkent hij, maar het dorp is wel enorm veranderd. Groter geworden.
En de Harinxmastrjitte? Vroeger leek die straat enorm groot, nu niet meer…… Het liefste loopt hij in dat gedeelte van het dorp dat hij nog kent van vroeger. Ach, dat snappen we allemaal wel. Daar liggen je herinneringen immers? Ze toeren ook veel door Nederland. Alle grote steden zijn al bezocht. Hindeloopen blijft favoriet…. Douwe glimlacht als wij een stad ver weg vinden liggen…. Thuis is alles op grote afstand. Zijn broer woont op ongeveer 190 km. en dat is niet zo ver voor Zuid Afrikaanse begrippen……
Elke reünie heeft hij meegemaakt. Hij geniet daar ongelofelijk van. De uitvoering op zaterdagavond is voor hem het hoogtepunt. Dat vind hij zó mooi‼ En alle mensen weer ontmoeten is geweldig! Vaak herkent hij ze aan hun bijnamen. Of er gaat een lampje branden als hij hoort waar iemand toentertijd woonde. Grappig‼ Blijkbaar is Douwe zelf niet zoveel veranderd want veel mensen herkennen hem wel snel…. Hoe dierbaar kunnen wortels zijn??
Agnes de Groot