Op de één of andere manier ben ik al een tijd razend nieuwsgierig geweest naar het wel en wee van de Amish, een bevolkingsgroep die zo rondom 1797 in het oostelijke gedeelte van de USA zijn neergestreken. Je weet wel, die mensen met stro hoedjes, baarden, mutsjes en blote voeten. Afgelopen september ben ik ze maar eens met eigen ogen gaan bekijken….
Rondom Lancaster in Pennsylvania bevind zich een gebied dat Dutch Country heet. Niet dat er nou zoveel “Dutch” aan is hoor… Niks mee te maken, want de Amish komen oorspronkelijk uit het Duits/Zwiterse gebied. Wel grappig: ze praten nog steeds de taal zoals ze die toen spraken. We hebben geprobeerd om Duits met ze te praten, maar je verstaat er geen snars van‼ Lezen gaat iets beter… De taal is blijven stilstaan. Net zoals een hoop andere dingen van de Amish. Ze houden vast aan hun eigen normen en waarden en doen hun uiterste best om de buitenwereld echt buiten te houden. Letterlijk dus… Géén elektriciteit. Daarmee komt een televisie, telefoon, internet de huiskamer binnen en dat willen ze absoluut niet hebben. Maar ze zijn dan weer wel zo slim om een ijskast te kopen en die op propaan te laten lopen. Dat verbaasde me wel. Ik dacht dat ze dingen heel simpel in een kelder koud zouden houden of zo. Maar goed; een beetje vooruitgang dan maar…
De kinderen krijgen gaan niet naar school. Ze krijgen thuis les tot aan het middelbare school niveau en daarna hebben ze genoeg kennis. Dan is het echt tijd om flink de handjes laten wapperen…. Er wordt hard gewerkt door de Amish. Het zijn traditionele boeren en ze zijn er behoorlijk goed in. Een ploeg en een eg zie je daar nog steeds….
Maar ja een beetje inconsequent zijn ze wel, want rondom Lancaster zie je een hoop toerisme en daar vangen ze toch aardig wat centjes mee…. Een grote markt, waar ze hun zelf gemaakte etenswaren verkopen en denk maar eens aan de quilts‼ Ik ben in een quiltwinkel geweest, waar ik echt mijn ogen uitkeek‼ (ik probeer zelf ook weleens een quilt te maken) Rijen en rijen quilts! En ik moet zeggen: nou niet het machine werk hoor…. De eigenaresse vertelde mij, dat er zo’n 30 Amish dames voor haar werken… En ze verdienen daar goed mee.
De Amish bestaan uit een groep van ergens tussen de 250.000 en 300.000 mensen, waarvan de grootste groep in dit gebied leeft. Een hechte groep mensen, die zich dus nauwelijks met de buitenwereld bemoeid. Blijft een beetje moeilijk te begrijpen… En nieuwsgierig als ik ben……. Jammer, want echt loslippig zijn ze natuurlijk niet. Sterker nog: ze willen liever niet gefotografeerd worden. Oeps…..
Je kunt vragen stellen wat je wilt, maar er komen geen antwoorden. Ze blijven vriendelijk, maar er wordt niks uitgelegd…. Ja over hun kleren en eten enzo willen ze wel voorzichtig praten, maar daarmee is het wel klaar‼ Niks over hun hechte gemeenschap die vastzit aan strikte regels.. en ook niks over wat er gebeurt als je die regels overtreedt.. Want dat vind ik dus het rare van deze mensen: enorm vredelievend, maar ondertussen…. Als je ook maar één voet binnen of buiten de gemeenschap verkeerd zet heb je een groot probleem‼
Het ergste wat je kan overkomen is de Shunt. Dit betekent: het mijden. Maar dan ook wel heel erg letterlijk! Er wordt niet meer met jou of de rest van je familie gesproken en normaal functioneren is er niet meer bij. Er wordt echt net gedaan alsof je lucht bent. Letterlijk en figuurlijk. Nou, dan ben je mooi de pisang‼ Soms wordt zo’n beslissing wel weer teruggedraaid na een tijdje, maar er zijn ook mensen die echt weg moesten… Hoe vredelievend is dat dan weer‼
O.k, de grenzen zijn dus duidelijk. Alles ligt aan banden. Je kleren zijn bepaald. Effen en vanaf een bepaalde leeftijd een bepaalde jurk. Een getrouwde man heeft een baard en een hoedje. Na de lagere school wordt er niet meer geleerd. Daar zou je wel eens arrogant van kunnen worden. Je woont op een boerderij. Eens in de 2 weken wordt er ergens bij één van de buren een soort kerkdienst gehouden. Trouwen doe je binnen de Amish. Mag best uit een ander dorp (ik denk zelfs: liever wel….) Alle kinderen zijn een geschenk van God en zeer welkom. Als je ziek bent mag je best naar een dokter, maar we bepalen zelf wel wat voor behandelingen we wel of niet toelaten. Belasting betalen is een normale zaak, maar geen enkele Amish zal het leger ingaan. Simpel, dat dan weer wel… Het woordje stress kennen ze daar niet en dat stralen ze ook uit. Maar hun wereldje is wel heel erg klein. Alhoewel…….
Er was pas grote ophef over een koetsje met ingebouwde geluidsinstallatie waar wat heavy metal geluiden uitkwamen……Ik lig in een deuk‼ Maar hoe kan dit nou weer? Vanaf je 16e t/m je 19e mag je de wijde wereld intrekken. Zodat je eens een goede indruk van de buitenwereld krijgt. Noemen ze: Rumspringa. (rondspringen?) Als je daarna weer terugkomt heb je blijkbaar besloten om je definitief als volwassene bij de Amish aan te sluiten. Dan ben je klaar voor de rest van je leven……
Ik vond het heel bijzonder om eens van dichtbij te zien hoe deze mensen leven en werken. Hun werk op de boerderij werd een paar decennia geleden nog ouderwets genoemd, maar inmiddels zijn hun methoden weer hartstikke hip‼ Weinig kunstmest en een plofkip kennen ze echt niet‼ Ze bakken hun eigen ( heerlijke) brood. Zomers in de zomerkeuken(!) de groente en het fruit wecken. En dan hoef ik het niet eens te hebben over vlees en vis? We hebben een boerderij bezocht … Prachtig!
Ik vond het heel bijzonder om eens van dichtbij te kunnen zien hoe de Amish leven en werken.
Agnes de Groot